Ontwaken: dat is wassen, tassen pakken en naar het ontbijt. De tassen: voor het dicht ritsen ontwikkelt zich gaande de vakantie een nieuwe vaardigheid. Dan de slippers: in huis loop je niet op schoenen, die laat je achter na de voordeur. Evenmin loop je op sokken, (behalve in je hotelkamer). Je schiet dus slippers aan, in een ryokan in ruime mate voorradig in kleine maten. Zo klikklak ik door de herberg, terwijl mijn hiel boven het ravijn hangt en ik achterover dreig te kiepen. Stap je per ongeluk toch met schoenen de lobby in, dan schiet de receptionist achter de balie vandaan en dirigeert je glimlachend naar de in gelid opgestelde slipperfamilie.

Je laat de slippers achter bij de ontbijtzaal. Na het ontbijt is vrijwel zeker een ander ermee vandoor die eerder klaar is. Als de witte fietsen van Luud Schimmelpennink rouleert dit democratische schoeisel onder de bevolking van de ryokan. Japanners zijn zo schoon dat ze elkaar vertrouwen in hygiene. Of ze hebben geen keuze omdat de voorschriften dit vereisen.

Ontbijt dus, we worden bij de trap opgewacht want zijn een paar minuten te laat.

Het Adachimuseum bezoeken we de hele ochtend. Het is een moderne constructie van glas en beton ingebed in een zee van hoog-gecultiveerde natuur. Zenko Adachi investeerde zijn industriële fortuin en creerde museum en tuinen, waaronder een mostuin, een vijvertuin, en een droge plantentuin.

De tuin wordt jaar na jaar tot mooiste van Japan verkozen. Het is spectaculair inderdaad: overduidelijk geen vrije maar ontworpen natuur. Het is zo herkenbaar bedacht en gemaakt omdat het zo anders is dan onze natuur, die natuurlijk ook allemaal gecultiveerd is. Hoe dan ook blijf je kijken, zo gebalanceerd en betoverend is het.

Ik schrijf dit met de koi-karpers aan mijn voeten en zicht op de vijvertuin, majestueus gecomponeerd met lelies, wit grint, bomen in verschillende hoogte en een diversiteit aan groene kleuren. Zefs ik word er rustig van.

In het museum Japanse kunst met titels als Falling rain, Sleeping Old man in January, Soil en Land,, Sea and wind.    Het is kunstig maar raakt ons niet. Decoratief zegt Wilma. We zijn nog geen Japanners geworden.

De Japanse motieven werden veel in art deco gebruikt in Europa begin 20e eeuw. En kijk naar Van Gogh en Breitner, Japanse kunst was populair en duikt zichtbaar in hun Europese kunst op. Een fijn voorbeeld zijn de 14 schilderijen van Breitner van Geesje Kwak in kimono. Ze waren onlangs voor het eerst samen te zien in het Rijks, door Jenny bijeen gebracht vanuit de hele wereld.

Terug naar Yasugi met de shuttle-bus, en terug naar Okayama per trein. Daar de trein naar Hiroshima. Alles bij elkaar ruim 4 uur reizen.

In Yasugi gaat het net goed. Onze reisinfo geeft aan dat de trein naar Okayama van perron 3 vertrekt. De stationschef stuurt ons naar 2. Beide te bereiken via de brug over spoor 1, 30 treden op en 30 treden af met 2 te zware tassen.

Dan is het 3 minuten voor vertrek en galmt de omroepinstallatie Japanse informatie. Wat op valt: perron 2 en 3 zijn leeg. Daar staan alleen wij. Op perron 1 staan alle andere mensen. We besluiten een sprintje te trekken met de tassen naar het punt waar we of links of rechts kunnen afdalen, afhankelijk waar de trein aanmeert. Het blijkt perron 1, waarna opnieuw een sprintje met 2 tassen naar beneden en we zijn binnen.

Alles wordt goed gemaakt door de conducteur die een afwerend gebaar maakt als we onze kaartjes willen laten zien. Tickets? No no. Die belediging wil hij ons niet aandoen! Hij maakt elk misverstand onmogelijk door het gebaar van zijn gespreide handen die naar ons bewegen. Hij herhaalt het een paar keer: laat gaan, ga zitten, is niet nodig!

Hij houdt ons met innemende glimlach een klein zakje voor. Daarin zitten van papier gevouwen poppetjes. Producten van Origami, de traditionele Japanse kunst waarbij vierkante papiertjes zonder lijm of schaar tot figuren worden gemaakt. We mogen ze alle vier hebben. Hij voegt er uitleg en een kaartje van zijn, nu onze, trein aan toe. Wat een schat!

Eerder kreeg Wilma een vergelijkbaar kado van een museumbeambte in Tokio. Haar collega kwam het haar nabrengen toen we elders in het gebouw liepen. Alstublieft, een buiging, een glimlach.

En natuurlijk de zwarte vulkaan-eieren in Hakone. Die hebben we smakelijk verorberd vandaag.

Opnieuw ontdekken we dat kado’s geven een van de geheimen van de Japanse cultuur is. Maar waarom aan ons? Wildvreemde toeristen? Of juist daarom, het welkomsgeschenk aan vreemden van buiten? Zoals Marco Polo. En de VOC-ers uit de 17e eeuw die in Japan een zeldzame handelspost verwierven.

Hoe dan ook, we voelen het als oprechte gebaren van warme gastvrijheid.

Dan komt er nog een vraag op: waarom ligt Japan nier op fietsafstand van Nederland? Of vooruit, bereikbaar voor een weekendreisje met auto en pont, laten we zeggen naar Texel-san?

Hiroshima. We lopen het hypermoderne station uit en staan stil. In letters roept een wolkenkrabber ‘Hiroshima’. Overal nieuwe hoogbouw. Natuurlijk, we weten waarom. Onwillekeurig kijk ik verder omhoog en zie de grote paddestoel die hier 71 jaar geleden stad en bevolking verwoestte.

Een 10-baansweg hartje stad, van het station naar het zuiden. Dat kunnen city-planners willen, maar uitvoeren gebeurt alleen daar waar het noodlot aan discussie een eind heeft gemaakt. Behouden zijn herinneringen aan de ultieme verwoesting. Die zien we vanavond al in kleine foto’s in plantsoentjes. De oorlog is hier overal.

We eten aan de rivier. Die is gebleven. Het is om 18 uur donker. Een zwoele avond., bescheiden stadsgeluiden, stoeltjes en tafeltjes op de kade. Die heet aan de andere zijde Promenade of Peace. Het is niet druk. Een stille stad.

Als ik ijs en koffie bestel zegt de serveerster ‘Gotcha’.

Hoor ik het goed? Nee, ik verengels een Japanse klank in mijn hoofd. Ik voer hier immers elke conversatie met gespitste oren en laat de woorden even in mijn hoofd zakken, in de hoop dat ze onderweg in een van de vakjes Bekende woorden vallen. Gotcha. Teveel  Amerikaanse films gezien.

Maar bij het afrekenen informeert ze naar mijn taal en vraagt vervolgens of ‘Gotcha’ een gepaste wijze van reageren is. Ze studeert Engels, ze wil het weten.

Ik zeg dat Amerikanen het prima zullen vinden maar Britten zich meer formeel  uitdrukken. Geen Gotcha voor hen.
Ik complementeer haar met haar Engels.

In ons 21 Century – hotel hebben ze de grootste moeite ons iets uit te leggen. Ze kan de tent daar zo runnen aan de frontdesk.

We lopen naar de brug. Daar toont een foto het verwrongen staal van de toenmalige spoorbrug na de atoombom. Mensen vluchten over de rails, naar de buitenwijken.

De stad wil meer zijn dan de A-bom, heeft 3 grote musea, een kasteel en staat bekend om haar rivieren. Maar we komen allen voor de herinnering aan dat ene, ontzagwekkend grote.

Morgen naar het Peace Memorial Park, het episch centrum van de inslag.