Je fiets van het slot.
Elke dag weer,
is een belofte

Op het station van Bordeaux ruikt het naar zweet. Deze dag begon fris, met 18 graden, waar je de deuren voor openzet, maar de temperatuur zal vandaag rap stijgen naar 38, net als gisteren, toen de dikke lucht je na tien stappen deed zweten en verlangen naar wind, regen, het water waar een paraplu tegen beschermt.

Zijn het de geursporen die reizigers de vorige dag achterlieten onder de stalen bogen die met glas en hout zijn afgesloten? Het fronton aan voor- en achterzijde van de perrons laat een kiertje lucht binnen. Het heeft een klok in het hart, klassiek met vetzwarte cijfers, waarvan de wijzers met een kaarsrechte vinger de minuten controleren, wachtend op hun stippen, elk uur weer.

Hoe treurig is het als ze de tijd niet meer bij kunnen benen, en hun gezag verliezen bij de passanten die nu voor alle zekerheid een holletje inzetten, want je kunt veel missen, een pen, een geliefd uitzicht, zaken die je kunt vervangen of herinneren, maar niet je trein, je afspraak bij aankomst die nu al in de gedachten van al die mensen leeft die zich in de hal, trappen, op de perrons langs me spoeden.

Op het station van Bordeaux ruikt het naar zweet.

Als het licht verdwijnt,
vogels zwijgen,
kijkt het blad me aan

Cas Enklaar is overleden. Teletekst, Parool vertellen dat hij in 1970 een van de oprichters van het Werktheater was. Hij moet toen zevenentwintig zijn geweest. Revolutionaire voorstellingen volgens de NOS.

Niet lang geleden geleden zagen we elkaar nog, op straat, of in de supermarkt, ik probeer me de plaats te herinneren, maar alleen zijn zachte trekken en de begroeting zijn gebleven. Een begroeting, waaraan een ontmoeting vooraf ging, in Rome, vijfendertig jaar geleden.

Ik was een paar dagen alleen op vakantie alvorens vrienden te treffen en had mijn ziel onder mijn arm meegenomen. Die was zwaar van liefdesverdriet, het echte, dat achtervolgt en pijnigt, weerloos maakt tegen herinnering en verwachting, terwijl de dag aan je voorbij gaat.

Ik logeerde op het Campo Fiori, een intiem, eeuwenoud plein in het hart van de oude stad. De gebouwen vouwden zorgzaam een arm om de groentemarkt en de terrasjes. Een uitnodiging om te zitten en te zijn. Aan het tafeltje naast me zag ik een man alleen. Lang, mager, met een glimlach die evenveel beloofde als verborg. Hoe Cas en ik in gesprek raakten, is niet belangrijk. Twee mensen alleen in een vreemde stad, zo werkt de natuur. Herkende ik in hem de beroemde acteur? Ja, zonder zijn naam meteen te reproduceren. Het Werktheater had ik een paar keer gezien, en met Shireen Stroker, Peter Faber, Gerard Thoolen, Joop Admiraal behoorde Cas Enklaar tot de culturele BN-ers.

Van koffie kwam lunch, uren bleven we op het plein, waar we nu zonder haast of ongemak deel van uitmaakten. Wat kun je reproduceren van een gesprek dat uren duurde en derhalve geen obligate uitwisseling over Rome is geweest? De inhoud sneuvelt als eerste, maar toon en sfeer houden in het geheugen stand. Hij vond me leuk en ik was onder de indruk van zijn belangstelling en van zijn werk. Al was de mannenliefde geen lonkend alternatief, zijn interesse was balsem voor de gewonde ziel. Voorkomend, charmant, een intelligente man die gezien had en gehoord werd.

Toen we afscheid namen, lag een weerzien voor de hand want we bleken in Amsterdam op een steenworp van elkaar te wonen. En zo ging het, groeten op straat, eerst nog enkele zinnen, tot dat uitdoofde, maar de herinnering aan Rome werd steeds even uit de la gehaald, in gedachte gebracht, om weer dichtgevouwen en opgeborgen te worden.

Dat we op tenminste één punt hetzelfde in het leven stonden, bleek uit een reportage die AT5 enkele jaren later over hem maakte. Hij beschreef de grote bevrediging die hij voelde als hij een vuilniszak dicht kon knopen die tot de rand gevuld was, om deze vervolgens buiten de deur te zetten. Er was iets afgerond, opgeruimd, voltooid. Volslagen absurd? Zeer herkenbaar. De poëzie van het alledaagse, onder handbereik als je het vermogen hebt om te zien, en te verbeelden. Hij zei het gewoon.

Met de liefde is het een jaar later goed gekomen.

Tedsky, ken je hem?
Heeft zwarte pen
en weet wat hij wil

Nooit onzichtbaar wordt
Remco Campert
zelfs niet in Oostend’

https://www.vpro.nl/programmas/remco-campert/luister/luister/gewoon-anders.html

Recht op de hemel,
het Stenen Hoofd.
Een glimlach, een uur

Spiegeltje, spiegel
in de hand, wie
maakt de mooiste in…

Een vogel floot, twee
maal hoog, en vloog.
Ik ben gewaarschuwd

De trein snelt voorbij
een woord op staal.
Een kerf in de bast.